Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi yolsuzlukla mücadele konusunda hukuken bağlayıcı ve evrensel nitelikte olan tek sözleşmedir.

Sözleşmenin kapsamlı oluşu ve birçok hükmünün zorunlu niteliği sözleşmeyi bu küresel soruna etkin çözüm getiren eşsiz bir araç haline getirmiştir. 

Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi, Sözleşmenin hazırlanması için kurulan Geçici Komite tarafından 21 Ocak 2002 ve 1 Ekim 2003 tarihleri arasında yedi oturumda hazırlanmış ve Sözleşme BM Genel Kurulu tarafından 31 Ekim 2003 tarihinde 58/4 No.lu karar ile kabul edilmiştir. Sözleşmenin 68/1 maddesi uyarınca Sözleşme 14 Aralık 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Birleşmiş Milletlere üye devletlerinin büyük çoğunluğu sözleşmeye taraftır. 28 Haziran 2018 tarihi itibarıyla Sözleşmeye Türkiye de dâhil olmak üzere 186 ülke taraftır.

Yolsuzluğun rüşvet, nüfuz ticareti, görevin kötüye kullanılması, özel sektördeki çeşitli yolsuzluklar gibi çok farklı türleri de sözleşmede ele alınmıştır.

Sözleşmenin imza ve taraf devletlerini sözleşmenin uygulanması konusunda destekleyen ve Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisine politikaları hususunda kılavuzluk eden Taraf Devletler Konferansı sözleşmenin ilkelerini belirleyen temel birimdir. Sözleşmenin taraf devletler tarafından iç hukukta gerçekten uygulanıp uygulanmadığı bir emsal değerlendirme sistemi olan Uygulamanın Gözden Geçirilmesi Mekanizması ile değerlendirilir.

Uygulamanın Gözden Geçirilmesi Mekanizması tarafından oluşturulan, ülke değerlendirme raporlarının yönetici özetleri de dahil olmak üzere tüm belgelere, ulusal hukuki metinlere ve ilgili otoriteler hakkında bilgilere Ülke Profilleri sayfamızdan ulaşılabilir. (9 nolu sayfaya link verilecek)

Sözleşme yolsuzlukla mücadelede beş temel hususa ilişkin düzenlemeler getirmektedir. Bunlar; önleyici tedbirler, suç olarak düzenleme ve kanuni yaptırımları, uluslararası  iş birliği, varlıkların geri alınması, teknik yardım ve bilgi alışverişidir.

Önleyici Tedbirler başlığı altında yolsuzluğu önlemek için sözleşmede yer alan hem kamu hem de özel sektöre yönelik önleyici tedbirlere yer verilmiştir.
Detaylı bilgi için tıklayınız. (4 nolu sayfaya link verilecek)

Suç Olarak Düzenleme ve Kanuni Yaptırımları başlığı altında iç hukukta yolsuzluğa yönelik eylemlerin suç olarak düzenlenmesi ve bu tür eylemlerin kapsamlı olarak cezai ve diğer yaptırımlara bağlanmasını zorunlu kılan hükümlere yer verilmiştir.


Uluslararası İşbirliği başlığı altında taraf ülkeler arasında söz konusu suçların soruşturulması ve kovuşturulması bakımından karşılıklı adlî yardımlaşma ve suçluların iadesine yönelik hükümlere yer verilmiştir.


Varlıkların Geri Alınması başlığı altında yolsuz edinilen varlıkların hak sahiplerine ve yurtdışına götürülen varlıkların ülkelerine geri kazandırılmasını amaçlayan hükümlere yer verilmiştir.