Adalet Bakanlığının görev alanına giren konularda Türkiye ile diğer devletler ve/veya uluslararası kurum ve kuruluşlar arasındaki ilişkileri yürüten Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü; 1993 yılına kadar hukukî konularda, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, cezaî konularda ise Ceza İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde hizmet vermiştir.

18 Ağustos 1993 tarihli ve 520 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan ancak anılan KHK’nin dayanağını oluşturan 3911 sayılı Yetki Yasasının Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi sonucu 2001 yılına kadar kuruluş kanunu çıkartılamayan Genel Müdürlüğümüzün kuruluş kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilerek, 15/05/2001 tarihli ve 4674 sayılı “Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile Genel Kadro ve Usûlü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” çerçevesinde yasalaştırılmıştır. 

Anılan Kanunun 1. maddesi ile 29.3.1984 tarih ve 2992 Sayılı Kanun’un 8. maddesi (f) bendi değiştirilerek Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü ihdas olunmuş, 3. maddesi ile de, 2992 Sayılı Kanun’un Anayasa Mahkemesince iptal edilen 13/A maddesi başlığı ile birlikte yeniden düzenlenmiştir olup Genel Müdürlüğümüz, aynı Kanun’un 9. maddesinde Bakanlığımız Ana Hizmet Birimleri arasında sayılmıştır.
Buna göre Genel Müdürlüğümüzün görevleri; 244 ve 1173 sayılı Kanun ile Dışişleri Bakanlığına verilen görev ve yetkiler saklı kalmak kaydıyla yeniden tespit edilmiştir.
Son olarak 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 40. Maddesi ile Adalet Bakanlığının hizmet birimleri arasında “Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü” olarak sayılan Genel Müdürlüğümüzün görevleri anılan Kararnamenin 45. Maddesinde sayılmıştır.

Genel Müdürlüğümüz, son yıllarda cezaî ve hukukî alanlarda ve insan hakları konusunda büyük bir artış kaydeden işlemlerin çağdaş standartlara uygun olarak, alanında uzman ve yabancı dil bilgisine sahip çalışanları tarafından, ileriye dönük rasyonel plân ve programlar çerçevesinde yürütülmesi faaliyetlerini sürdürmektedir. 

Bakanlığımızın, hem uluslararası kuruluşlarla bağlantısını sağlayan hem de yabancı ülkelerle ikili adli işbirliğini gerçekleştiren Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, adalet teşkilatımızın dünyaya açılan penceresi olarak oldukça önemli bir işlev görmektedir.

Ayrıca, görev alanına giren çok geniş bir yelpazedeki ikili ve çok taraflı uluslararası sözleşmeler ile Adalet Bakanlıkları arasında işbirliği protokollerinin hazırlanmasına aktif katılım sağlamaktadır. Son yıllarda ülkemizin uluslararası alanda artan ağırlığına paralel olarak gerek Bakan düzeyinde, gerekse teknik heyetler seviyesinde karşılıklı ziyaretlerin organizasyonu da Genel Müdürlüğümüzün yoğunluk kazanan bir işlevini oluşturmaktadır.

Genel Müdürlüğümüz, uluslararası adli işbirliği ve suçluların geri verilmesi alanındaki sorunların giderilmesi suretiyle terör ve örgütlü suçlarla etkin bir mücadele amacıyla hem Dışişleri ve İçişleri Bakanlıklarımızın ilgili birimleri ile hem de muhatap yabancı ülke merkezi makamları ile son dönemde daha da yoğunluk kazanan yararlı ve verimli bir işbirliği sürdürmektedir.