|
GENEL BİLGİLER :
Google, Yahoo, Facebook, Skype, Hotmail,Twitter,Youtube gibi internet ortamında yaygın olarak kullanılan yer sağlayıcı firmaların merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunmaktadır. Ülkemizde sanal ortamda işlenen suçların büyük çoğunluğu anılan yer sağlayıcılara ait internet siteleri kullanılarak işlenmektedir ve bu suçların soruşturulması için gerekli olan trafik bilgileri ceza istinabe yoluyla ABD adli makamlarından istenilmektedir.
Gerek sanal ortamda işlenen suçların karmaşık yapısı ve gerekse ABD’nin farklı bir hukuk sistemine (Anglo Sakson) tabi olması, bu konuya ilişkin ceza istinabe taleplerinin bazı niteliklere sahip olmasını gerektirmektedir. Konunun daha iyi anlaşılması için uygulamada karşılaşılan sorunlardan yola çıkarak, derlenen bilgiler aşağıda paylaşılmıştır. Sanal ortamda işlenen suçların dinamik yapısı nedeniyle web sayfamızda verilen bilgiler belli aralıklarla güncellenecektir.
AKDİ DURUM :
Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ceza istinabe ve suçlu iadesi işlemleri ‘Türkiye Cumhuriyeti İle Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi Ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardım Antlaşması’ hükümleri çerçevesinde yerine getirilmektedir : Antlaşma metnini indirmek için tıklayınız...
İNTERNET ORTAMINDA İŞLENEN suçlarla ilgili ceza istinabe taleplerinde aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır :
Suça ilişkin IP / trafik bilgilerine yasal erişim süresi :
ABD merkezli Facebook, Google, Twitter vb. yer sağlayıcı firmaların IP /trafik bilgisi saklama süreleri :
Trafik bilgisi: İnternet ortamında gerçekleştirilen her türlü erişime ilişkin olarak taraflar, zaman, süre, yararlanılan hizmetin türü, aktarılan veri miktarı ve bağlantı noktaları gibi değerlerdir. IP bilgileri, trafik bilgisinin bir türüdür.
Türkiye’de yer alan erişim sağlayıcıların trafik bilgisini saklama süreleri :
5651 sayılı İnternet Ortamında İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun, erişim sağlayıcının yükümlülüklerini düzenleyen 6. maddesinin 1. fıkrasında, erişim sağlayıcının sağladığı hizmetlere ilişkin olarak trafik bilgilerini altı aydan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere yönetmelikte belirlenecek süre kadar saklamakla yükümlü olduğu belirtilmektedir.
Yine bu Kanuna dayanarak hazırlanan İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 8 / b maddesi erişim sağlayıcıyı trafik bilgisini 1 yıl saklamakla yükümlü tutmaktadır. Görüldüğü gibi anılan yönetmelikle getirilen sınırlama nedeniyle erişim sağlayıcılar IP kayıtlarını da kapsayan trafik bilgilerini 1 yıl muhafaza etmekte, suç tarihinden itibaren 1 yıldan fazla süre geçmişse bu bilgileri verme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Ancak Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), trafik kayıtlarını 5 yıl süre ile muhafaza etmekte ve adli makamlarca bu süre içinde yapılan talepleri yerine getirmektedir.
CEZA İSTİNABE TALEBİNİN HAZIRLANMASI :
Talepname örneklerine ulaşmak için aşağıdaki linklere tıklayınız.
Bilişim sistemine zarar verilmesi suçları için talepname örneği /şüpheli (TCK 244)
Facebook ortamında işlenen suçlara ilişkin talepname örneği /şüpheli
Ceza istinabe evrakının hazırlanmasına ilişkin genel bilgilere ulaşmak için tıklayınız...
İnternet ortamında işlenen suç; bir e-posta, sosyal paylaşım sitesinde yayınlanan bir mesaj, resim,yazı veya video görüntüsü ile ilgili olabilmektedir. Bu tür suçlara ilişkin ceza istinabe evrakı aşağıdaki unsurları barındırmalıdır :
- Suçun konusu, bir e-posta mesajı ise gönderen ve alan e-posta adresleri, gönderilme günü ve saati tam olarak yazılmalıdır.
-Suçun konusu, bir sosyal paylaşım sitesine konulan bir resim, yazı veya video görüntüsü ise bunların yer aldığı profile ilişkin ID numarası ve kullanıcı adı tam olarak yazılmalıdır:
Örnek :
Kullanıcı adı : Işın Kılıcı
ID numarası : https://www.facebook.com/profile.php?id=1613577911
- Suçun konusuna göre, web sayfasının, profil hesabının veya gönderilen e-mailin okunaklı şekilde çıktısı (mümkünse renkli) alınarak çıktının alındığı tarih ve saat sayfa üzerine not edilmelidir.
- Suça konu sayfaya erişim sağlanamıyorsa veya suça konu içerik değiştirilmişse bu durum bir tutanağa bağlanarak talepnameye eklenmelidir.
-Suçun konusu bir video görüntüsü ise mümkün olduğu ölçüde detaylandırarak içerik hakkında bilgi verilmeli, videonun yer aldığı link belirtilmelidir.
Örn : http://www.youtube.com/watch?v=DEm4SyAlfeI&feature=fvsr
Ayrıca video görüntüsünün çeşitli kareleri fotoğraf formatında basılmalı veya bu yapılamıyorsa görüntü bir CD ye kopyalanarak talepnameye eklenmelidir.
-Suça konu içeriğin yayınlanma ve yayından kaldırılma tarihleri gün/ay/yıl olarak belirtilmelidir.
- Yayınlanan yazı veya görüntünün veya gönderilen e-posta'nın hangi nitelikleri nedeniyle suç oluşturduğu detaylı şekilde açıklanmalı, ilgili suçun unsurlarının ne şekilde oluştuğu hususu irdelenmelidir.
Örnek :
Mağdurun e-posta veya facebook hesabını izinsiz ele geçirip mağdurun arkadaşlarına mesaj göndererek para, kontör vb. istenilmesi durumunda dolandırıcılığa teşebbüs suçunun oluştuğu iddia ediliyorsa, talepnamede bu suçun hile ve aldatma unsurlarının nasıl oluştuğu detaylı şekilde açıklanmalıdır.
Mesela, hacklenen e-posta hesabından veya facebook adresinden kendisine mesaj gönderilip para istenilen kişinin, mesaj gönderen şahsın e-posta hesabının gerçek sahibi olup olmadığını ufak bir araştırmayla (kendisine telefon açarak vb.) öğrenme imkanı bulunup bulunmadığı hususları açıklanarak suçun hile ve aldatıcılık unsurunun gerçekleşip gerçekleşmediği değerlendirilmelidir.
AVUKATTAN MUVAFAKAT ALINMASI ZORUNLULUĞU :
Türkiye’de müdafii bulunan bir şüpheli veya sanığın ceza istinabe yoluyla ABD’de savunmasının alınabilmesi için Türkiye’deki müdafiin buna muvafakat vermesi gerekmektedir. Böyle bir muvafakat alınmadan yapılan talepler ABD makamları tarafından yerine getirilmemektedir. Bu yüzden aşağıda gösterilen muvafakatname örneği ıslak imzalı olarak hazırlanıp mühürlenmeli ve tercümesiyle birlikte talepnameye eklenmelidir.
M U V A F A K A T N A M E
----- Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen ceza soruşturmasında şüpheli ----- ‘nın avukatı olarak görev yapıyorum.
Adı geçen şahsın Amerika Birleşik Devletleri adli makamları tarafından sorgulanmasına veya adli yardımlaşma talepnamesinde belirtilen diğer taleplerin yerine getirilmesine muvafakat veriyorum. (tarih)
Muvafakat Veren Zabıt Katibi C. Savcısı
Av. –
M U V A F A K A T N A M E
----- Mahkemesinde görülmekte olan ceza davasında sanık ----- ‘nın avukatı olarak görev yapıyorum.
Adı geçen şahsın Amerika Birleşik Devletleri adli makamları tarafından sorgulanmasına veya adli yardımlaşma talepnamesinde belirtilen diğer taleplerin yerine getirilmesine muvafakat veriyorum. (tarih)
Muvafakat Veren Zabıt Katibi Hakim
Av. –
HAKARET , SÖVME, İFTİRA suçlarına ilişkin talepler :
Amerika Birleşik Devletleri'nin ceza mevzuatına göre hakaret, sövme veya iftira suç sayılmamaktadır. Gerek Facebook gibi internet ortamında ve gerekse gerçek ortamda işlenen bu tür suçlarla ilgili olarak anılan devletten ceza istinabe talebinde bulunmadan önce, diabgm@adalet.gov.tr adresine e-posta gönderilerek konunun teknik detayı hakkında bilgi talebinde bulunulması yararlı olacaktır.
(Sadece ‘@adalet.gov.tr’ uzantılı e-postalara cevap verilmektedir. )
KREDİ KARTI VEYA BANKA HESAP BİLGİLERİ kullanılarak internet üzerinden işlenen suçlara ilişkin talepler :
Bu tür suçlarla ilgili olarak ABD’den adli yardımlaşma talebinde bulunmadan önce yukarıda belirtildiği şekilde e-posta yoluyla bilgi istenilmelidir.
Merkezi ABD'de yer alan bilişim firmaları / servis sağlayıcıları ile ilgili talepler:
Google, Yahoo, Facebook, Skype, Twitter şirketlerinin merkezi Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğundan anılan şirketlere ait adresler veya hesaplar kullanılarak işlenen suçlarda trafik veya IP bilgilerinin temini için hazırlanacak adli yardımlaşma talepleri ABD adli makamlarına hitaben hazırlanmalıdır. Anılan şirketlerin diğer ülkelerde bulunan şubeleri genellikle reklam geliri toplamak veya halkla ilişkiler gibi amaçlarla kurulduğundan diğer ülkelerdeki şubelerin trafik kaydına veya IP bilgisine erişimleri bulunmamaktadır.
Hotmail, Windowslive, MSN (microsoft firmasına ait bütün siteler) ile ilgili talepler :
Hotmail, Windoswslive, MSN gibi Microsoft firmasına ait bütün web servisleri, soruşturma veya kovuşturma aşamasında adli makamlarımız tarafından doğrudan Türkiye'deki temsilciliklerine başvurulduğunda trafik bilgilerini veya IP bilgilerini vermektedir. Bu nedenle talebe konu bilgilerin temini için Microsoft firmasının aşağıdaki adresine doğrudan başvuru yapılmalıdır.
Türkiye temsilciliğinin iletişim bilgileri :
Microsoft Corporation Levent mah. Aydın sok. No:7 Pk:34240 Levent-İstanbul
TEHDİT SUÇLARI için ceza istinabe talebi :
ABD mevzuatında ve uygulamasında ifade özgürlüğünün sınırları çok geniş tutulmakta, bir ifadenin suç sayılabilmesi için bazı unsurları taşıması gerekmektedir. Bu nedenle sanal ortamda veya gerçek ortamda işlendiği iddia edilen tehdit suçlarına ilişkin olarak hazırlanan (IP kayıtlarının tespitine ilişkin olanlar dahil) talepnamelerde:
a) talebe konu sözlü veya yazılı ifadenin hangi niteliği nedeniyle tehdit suçunu oluşturduğu,
b) ifadenin şiddet unsuru içerip içermediği,
c) böyle bir ifadenin objektif olarak bir insanı korkutup korkutmayacağı,
hususları detaylı şekilde açıklanmalıdır.
SUÇA KONU İÇERİĞİN YAYINDAN KALDIRILMASI :
Bütün sosyal paylaşım sitelerinde sakıncalı içeriğin kaldırılması için kullanıcılara bildirimde bulunma imkanı veren bölümler bulunmaktadır. Kullanıcılar tarafından yapılan şikayetler büyük oranda dikkate alınarak içerik kaldırılmaktadır.
Ancak hemen hepsi ABD merkezli olan bu siteler genel olarak ifade özgürlüğünü geniş şekilde yorumlamakta, mevzuatımıza göre suç sayılabilecek bazı söylemleri eleştiri sınırları içinde kabul ederek içeriği kaldırmayabilmektedirler.
Diğer yandan her sosyal paylaşım sitesi kendi şirket politikası gereğince farklı yaklaşımlar gösterebilmektedir. Aşağıda bazı sosyal paylaşım sitelerinin konuya ilişkin yaklaşımları ve iletişim bilgileri verilmiştir :
a)Facebook:
Kullanıcı başvurusu üzerine veya Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) için tanımladıkları resmi bir e-posta adresinden yapılan talepler üzerine de sakıncalı içeriği kaldırabilmektedirler.
IP bilgilerinin temini konusunda adli makamlarımız tarafından doğrudan kendilerine yapılan talepleri yerine getirmemektedirler. Bu nedenle bu yöndeki talepler Bakanlığımız aracı kılınarak adli yardımlaşma yoluyla ABD'den istenilmelidir.
Ancak Facebook; insan hayatının korunması için önemli olan intihara teşebbüs, öldürmeye teşebbüs, kayıp bir şahsın bulunması veya çocukların cinsel istismarı gibi suçları acil husus kabul ederek adli makamlarımız tarafından doğrudan başvurulduğunda trafik veya IP bilgilerini vermektedir.
Mesela bir kişi Facebook sayfasına birini öldüreceğine ilişkin bir yazı yazmışsa Facebook, yazan kişinin IP adresinin tespiti için Savcılık tarafından yapılan başvurulara çok ivedi şekilde cevap vermektedir.
IP kayıtları alındıktan sonra ise Savcılık tarafından bu bilgiler yer sağlayıcıya veya TİB'e iletildiğinde IP adresinin kullanıldığı yer tespit edilip Savcılığa bildirebilmektedir.
Burada sayfaya yazılan bilginin tarih ve saatinin bildirilmesi çok önemlidir. Ayrıca saat belirtilirken hangi ülkenin saatinin esas alındığı açık şekilde yazılmalıdır.
Örneğin : A şahsı Facebook sayfasına 4 Nisan 2012 tarihinde yazdığı yazıda intihar edeceğini belirtmiştir. Savcılık tarafından facebook'a yazılacak talepte, facebook'taki yazının 4 Nisan 2012 günü Türkiye saati ile 14:00 'da yazıldığı / tespit edildiği belirtilmelidir.
Facebook’un Türkiye vekilliğinin iletişim bilgileri :
BTS Partners Avukatlık Ortaklığı Bürosu
Tel: 0212 292 79 34 Fax: 0212 292 79 39
b)Hotmail, Windowslive, MSN (Microsoft firmasına ait bütün siteler) :
Yukarıda belirtildiği gibi adli makamlarımız tarafından doğrudan Türkiye'deki temsilciliklerine başvurulduğunda (acil durumlar dışında da) trafik ve IP bilgilerini vermektedir.
Türkiye temsilciliğinin iletişim bilgileri :
Microsoft Corporation Levent mah. Aydın sok. No:7 Pk:34240 Levent-İstanbul
c)Twitter :
Kullanıcı başvurusu üzerine içeriği kaldırabilmektedir. Ancak TİB' den yapılan trafik veya IP bilgisi temini taleplerini veya içerik kaldırma taleplerini işleme koymamaktadır.
IP bilgilerinin temini konusunda adli makamlarımız tarafından doğrudan kendilerine yapılan talepleri yerine getirmemektedirler. O nedenle bu yöndeki talepler adli yardımlaşma yoluyla ABD'den istenilmelidir.
Türkiye'de temsilciliği bulunmamaktadır.
|
