|
Bakanlığımızın aracı kılınması :
Adli yardımlaşma işlemlerinin yerine getirilmesinde Bakanlığımız Merkezi Makam olarak görev yapmaktadır. Çok taraflı veya ikili sözleşmeler gereğince, yabancı ülkelerden gelen veya o ülkelere gönderilen adli yardımlaşma talepleriyle ilgili olarak adli makamlarımızca yapılacak her türlü yazışmada ve bilgi verme işleminde Bakanlığımız aracı kılınmalıdır.
Hukukumuza uygunluk denetimi :
Adli yardımlaşma talepleri, prensip olarak, yardımlaşma istenilen devlet mevzuatına göre yerine getirilir. Bu itibarla yabancı devletlerden gelen talepler (ifade alınması, delil toplanması vb.) yerine getirilirken Türk mevzuatı uygulanır.
Gerek CİKAYAS gerekse tarafı olduğumuz ikili antlaşmalarda, isteyen devletin mevzuatına göre suç olsa dahi istenilen devletin mevzuatında suç olarak tanımlanmayan eylemlere ilişkin taleplerin reddedilebileceği belirtilmiştir. Örneğin ABD mevzuatında ‘hakaret’ suçu olmadığından bu suça ilişkin adli yardımlaşma talepleri ABD makamları tararından yerine getirilmemektedir.
Adli yardımlaşma talebi iç hukukumuza uygun olsa dahi, talepte ilgili ülke ile aramızda yürürlükte olan çok taraflı sözleşmeler veya ikili antlaşmalarda belirtilen ret hallerinden biri mevcutsa, talep yerine getirilmez.
Özel usulün uygulanması :
Adli yardımlaşma talepnamesinde, talebin yerine getirilmesinde özel bir usul uygulanması istenmekteyse, bu usul ancak Türk mevzuatı ile bağdaştığı ölçüde uygulanmalıdır. Eğer uygulanması istenilen usul tamamen veya kısmen hukuk sistemimizle bağdaşmıyorsa, talep yerine getirilmeden önce en kısa zamanda bu durum talepte bulunan yabancı adli makamlara iletilmek üzere Bakanlığımıza bildirilmelidir.
Hazır bulunma istemi içeren talepler :
Adli yardımlaşma talepnamesinde açıkça belirtmek kaydıyla, adli görevliler veya şüpheli, sanık, mağdur ve müşteki gibi ilgili kişiler istinabe işleminin yerine getirilmesi sırasında hazır bulunmalarına izin verilmesini talep edebilirler. Bu yönde bir talep alındığında aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:
a) Adli makamlarımızca alınan talep, iç hukukumuza ve kamu menfaatine uygunluk açısından denetlendikten sonra hazır bulunma isteminin uygun olduğuna karar verildiği takdirde; işlemin ifa edileceği tarih ve yer hazır bulunmaya imkan verecek şekilde Bakanlığımıza bildirilmelidir.
b) Adli yardımlaşma istemi farklı yerlerdeki adli makamlarımızı ilgilendiriyorsa, bu takdirde ilgili adli makamların birbirleriyle temasa geçmek suretiyle, istinabe işlemleri için birbirine yakın ve makul tarih belirlemeleri uygun olacaktır.
c) İstinabe işlemi sırasında hazır bulunmalarına izin verilen yabancı görevli ve kişilerin doğrudan bilgi ve belge temin etmeleri mümkün olmayıp, tüm işlemler yetkili makam ve görevlilerimizce yerine getirilir.
d) Hazır bulunmaya konu olan sorgu işlemi ve diğer işlemler Türk mevzuatına göre yerine getirilir.
e) İstinabe evrakının ve yapılan işlemlere ilişkin tüm belgeler işlem sonunda Bakanlığımıza gönderilir.
Arama veya el koymayı kapsayan istinabe talepleri :
Bu yöndeki bir istemi içeren istinabe talebi alındığında aşağıdaki hususların varlığı aranmalıdır.
a) İstinabe konusu fiilin hem talep eden devletin mevzuatı hem de mevzuatımıza göre cezalandırılabilir bir suç olması gerekir.
b) İstinabe konusu fiilin, talep eden devlet ülkesinde, suçlunun geri verilmesine elverişli bir suç olması gerekir.
c) Talebin yerine getirilmesinin kamu düzenimize ve mevzuatımıza aykırı olmaması gerekir.
|
