SIKÇA SORULAN SORULAR

1- Yabancı Kamu Görevlisine Rüşvet Suçu Nedir?

Ekonomik ve sosyal gelişmenin önündeki en büyük engellerden biri yolsuzluktur ve yolsuzluğun bir aracı da yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesidir.

Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi, vaat veya teklifinde bulunulması ile, yabancı kamu görevlisinin kendisine veya göstereceği bir başka gerçek veya tüzel kişiye menfaat sağlaması yönünde talepte bulunması, teklifi veya menfaati kabul etmesi suçtur.

2- Yabancı Rüşvet Suçu Yaygın Mıdır?

Uluslararası  ticaret, günümüzde, hiç olmadığı bir hacme ulaşmış vaziyettedir. Çok uluslu şirketler özellikle gelişmekte olan ülkelerde büyük miktarlarda yatırım yapmakta ve kazançlarının büyük bir kısmını bu yatırımlardan elde etmektedirler. Uluslararası ticaretten elde edilen büyük kar marjları, bu alandaki rekabeti körüklemekte ve şirketlerin serbest rekabet piyasası dışındaki unsurlara başvurmalarına yol açmaktadır. Bu unsurlardan en önde geleni şüphesiz iş yapılan ülkedeki ihale komisyonlarına veya ilgili diğer karar makamlarına verilen rüşvettir.

Bir yabancı ülkede ticaret, yatırım veya iş alma yarışını kazanmak için “rüşvet” bir araç olarak kullanılabiliyorsa, o ülkede adil rekabet koşullarının varlığından bahsetme imkanı yoktur. Adil olmayan rekabet ortamının da sonuçta hiçbir girişimciye fayda sağlaması beklenemez. Bu durum, ülkelerin iç hukuklarında rüşvetle mücadele için aldıkları tedbirlerin yanı sıra, kendi firma ve vatandaşlarının yurtdışındaki rüşvet eylemlerini de suç sayarak önlemelerini gerekli kılmıştır.

Ekonomik kalkınmayı zaafa uğratan ve uluslararası rekabet koşullarında sapmaya yol açan rüşvetin son yıllarda özellikle uluslararası ticari işlemlerde böylesine yaygın hale gelmesi bu konuda uluslararası alanda önlem alınmasının zorunlu hale getirmiştir.

3- Yabancı Rüşvetle Mücadele Neden  Önemli ?

Rüşvet ve yolsuzlukla mücadelede yeterince etkin yasal düzenleme ve uygulaması olmayan bir ülkede iş adamlarını nasıl bir “atmosferin” beklediğini  kestirmek oldukça zordur. Bir yabancı ülkede ticaret, yatırım veya iş alma yarışını kazanmak için “rüşvet” bir araç olarak kullanılabiliyorsa, o ülkede adil rekabet koşullarının varlığından bahsetme imkanı yoktur. Adil  olmayan rekabet ortamının da sonuçta hiçbir girişimciye fayda sağlaması beklenemez. Bu durum, ülkelerin iç hukuklarında rüşvetle mücadele için aldıkları tedbirlerin yanı sıra, kendi firma ve vatandaşlarının yurtdışındaki rüşvet eylemlerini de suç sayarak önlemelerini gerekli kılmıştır.

4- Türk Ceza Kanununda Rüşvet Suçunun Yaptırımı Nedir?

TCK 252/1 maddesi uyarınca rüşvet alan kamu görevlisi ve rüşvet veren kişi  dört yıldan on iki yıla  kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yabancı kamu görevlisine rüşvet veren kişi de aynı yaptırıma maruz kalır.

Ayrıca TCK 54. ve 55. maddeleri çerçevesinde rüşvet olarak verilen eşya ya da maddi menfaatin ya da bunların değerlendirilmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine de karar verilebilir.

5- Şirketler Sorumlu Tutulabilir mi?

TCK 253. maddesinde rüşvet suçunun işlenmesi suretiyle yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacağı öngörülmüştür.
Bu çerçevede TCK 60. maddesi dikkate alınır ve aşağıdaki tedbirler tüzel kişilere de uygulanır:
Faaliyet izninin iptali
Müsadere
Ayrıca 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 43/A maddesi uyarınca, 252 nci maddesinde tanımlanan rüşvet suçunun, tüzel kişinin yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bu tüzel kişiye onbin Türk Lirasından ikimilyon Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

6- Kime İhbar veya  Şikayet Edebilirim?

Rüşvet suçuna ilişkin ihbar veya şikayet yurt içinde Cumhuriyet Başsavcılıklarına ve kolluk makamlarına yurt dışında ise elçiliklere ve konsolosluklara yapılabilir.

7- Yabancı Rüşveti Bildirmemenin Yaptırımı Nedir?

TCK 278. maddesi uyarınca, işlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.