Anasayfa /
Adli İşbirliği Ceza - Hükümlü Nakli
HÜKÜMLÜ NAKLİ
I- Genel Olarak
Hükümlü nakli; hükümlünün, mahkûmiyet kararının verildiği devlette (hüküm devleti) infaz etmekte olduğu hürriyeti bağlayıcı cezasının tamamının veya bakiye kısmının, diğer bir devlette (yerine getiren devlet) infazı için her iki devletin anlaşması ve hükümlünün rızası çerçevesinde o devlete gönderilmesidir.
II- Hukuki Dayanak
Yurt dışında bulunan hükümlülerin Türkiye’ye nakli ile yabancı devlet adlî mercîlerinin aynı mahiyetteki taleplerinin yerine getirilmesi, 6706 sayılı Cezai Konularda Uluslararası Adli İş Birliği Kanunu, ilgili devletlerle aramızda yürürlükte bulunan ikili veya çok taraflı milletlerarası antlaşmalar ya da bunların bulunmaması halinde uluslararası teamül hukuku ve mütekabiliyet ilkesi kapsamında yürütülmektedir.
Ulusal Hukukî Dayanak
- 6706 sayılı Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu
- Bakanlığımızın 20.11.2024 tarihli ve 185 sayılı “Hükümlü Nakli Konusunda Adlî Mercîlerimizce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelgesi
- Hükümlülerin Nakline Dair Sözleşme ve Ek 1 Nolu Protokol
- İkili Andlaşmalar
- Uluslararası Teamül Hukuku ve Mütekabiliyet İlkesi
Merkezî Makam, ülkelerin hükümlü nakli evrakını diplomatik kanaldan birbirine ilettiği ve bu evrakın ön incelemesinin yapıldığı makamdır. Hükümlü nakline ilişkin sözleşmelerde genellikle Adalet Bakanlıkları Merkezî Makam olarak gösterilmiş olmakla birlikte bazı ülkelerde Ülke Başsavcılıkları tarafından bu görev yerine getirilmektedir.
6706 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinin (b) bendi uyarınca Merkezî Makam olarak Adalet Bakanlığı belirlenmiştir.
1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 45’inci maddesinin (c) bendi uyarınca, “hukukî ve cezaî konularda uluslararası adlî yardımlaşma; tebligat, istinabe, suçluların iadesi, hükümlülerin transferi, kovuşturmaların aktarılması işlemlerini yapma” görevi, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir.
IV- Genel Anlamda Nakil Süreci
Hükümlü nakli süreci genel hatlarıyla aşağıdaki gibi işlemektedir:
A)Türkiye’ye Hükümlü Nakli
1) Nakil talebi: Hükümlü, hükümlü yakını ya da kanuni temsilcisinin talebi ile başlamaktadır.
2) Bilgi ve belgelerin temin edilmesi: Hüküm devleti tarafından 6706 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinin 2’inci fıkrasında belirtilen bilgi ve belgeler Türkçe tercümeleri ile birlikte temin edilmek zorundadır.
3) Talebin incelenmesi: Nakil şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, gerekli bilgi ve belgeler temin edildikten sonra merkezî makam olan Adalet Bakanlığınca değerlendirilir.
4) Bakan oluru: Değerlendirme sonucu olumlu olduğu takdirde, 6706 sayılı yasanın 30’uncu maddesi uyarınca nakle ilişkin Adalet Bakanından resmi onay alınır.
5) İnfazın belirlenmesi: Hükümlü hakkında yabancı mahkemelerce belirlenen infaz süresi ülkemiz mevzuatında yer alan üst sınırı aşmamak kaydıyla “aynen infaz” ilkesi uyarınca belirlenir ve hükümlünün Türkiye’ye naklinin gerçekleşmesi halinde infaz sürelerini gösterir müddetname düzenlenir.
6) Tevdi ve tebliğ: Tercümesi yapılan, müddetname, kanun maddeleri ve kimlik bilgileri asılları ve tercümeleri ile birlikte hükümlüye ve hüküm devletine bildirilir. Hükümlünün karara itiraz etmemesi ve hüküm devletinin nakle onay vermesi üzerine Adalet Bakanlığınca işlemler tamamlanır.
7) Seyahat işlemleri: İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde belirlenecek seyahat programı uyarınca; naklin gerçekleşeceği tarih, saat ve sair hususlar, ilgili tüm kurumlar ile hükümlüyü teslim alarak infaza başlayacak Başsavcılığa bildirilir.
8) İnfazın sona ermesi: İnfaz, düzenlenen müddetnamedeki sürenin sonunda tamamlanır. İnfazın sona erdiği, hüküm devletine bildirilir.
B) Türkiye’den Hükümlü Nakli
1) Nakil talebi ile bilgi ve belgelerin temini: Kesinleşmiş bir hürriyeti bağlayıcı ceza nedeniyle Türkiye’de hükümlü olarak bulunan yabancı uyrukluların, cezalarının bakiye kısmını ülkelerinde çekmek üzere nakil talebinde bulunmaları halinde, bulundukları ceza infaz kurumunun bağlı olduğu Cumhuriyet başsavcılıklarından 6706 sayılı Kanunun 32’nci maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler Adalet Bakanlığına iletilir.
2) Nakil belgelerinin değerlendirilmesi: Hükümlü hakkında adli para cezasına hükmedilmişse, ödenmemesi halinde adli para cezasının hapis cezasına çevrilerek müddetname düzenlenmesi gerekmektedir. Kanunun 32’nci maddesinin 4’üncü fıkrası, hükümlü tarafından ödenmeyen adli para cezasının hapis cezasına çevrilmesini zorunlu kılmıştır. Nakle esas belgelerin incelenmesinden; nakil koşullarının bulunmadığının, naklin, hükümlünün sosyal rehabilitasyonuna katkı sağlamayacağının, ceza adaletinin amaçlarına hizmet etmeyeceğinin veya Türkiye’nin millî güvenliği ile temel çıkarlarına uygun düşmeyeceğinin anlaşılması hâlinde, nakil talebi reddedilebilir.
3) Nakil belgelerinin iletilmesi: Nakle esas belgelerde eksiklik bulunmaması halinde, belgeler tercüme edilerek naklin gerçekleştirileceği ülkeye diplomatik kanallar aracılığıyla iletilir. İlgili ülke, hükümlünün ceza infaz kurumunda geçireceği süreyi ve infazın nasıl yapılacağına ilişkin gerekli açıklamaları diplomatik kanallarla hüküm devletine bildirir.
4) Tebliğ ve Bakan Oluru: “Yerine Getiren Devlet” tarafından belirlenen infaz rejimleri hakkında hükümlüye tebliğ edilerek onayı alınır. 6706 sayılı Yasanın 32’inci maddesi uyarınca, naklinin gerçekleşebilmesi için Adalet Bakanı Oluru alınır.
5) Seyahat işlemleri: İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde belirlenecek seyahat programı uyarınca; naklin gerçekleşeceği tarih, saat ve sair hususlar, ilgili tüm kurumlar ile hükümlüyü teslim edecek Başsavcılığa bildirilir.
V- 185 sayılı “Hükümlü Nakli Konusunda Adlî Mercîlerimizce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelge
Hükümlü nakli konusunda adlî makamlarımızca dikkat edilmesi gereken hususlar 20.11.2024 tarihli ve 185 sayılı Genelgede ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.
Genelgeye ulaşmak için tıklayınız.
VI- Hükümlü Naklinde Dikkat Edilmesi Hususlar
- Nakil talebinde bulunabilmek için nakil talebine konu suç/suçların kesinleşmiş ve infazına başlanmış olması gerekmektedir. (Şüpheli, sanık, tutuklu ve hükümözlüler nakil talebinde bulunamazlar.)
- Yurt dışından ülkemize hükümlü nakli sürecinde nakle esas evrak, diplomatik kanallar ile yapılan yazışmalarla temin edilmektedir. Dolayısıyla, nakil talebinde bulunan kişilerin evrak toplamasına gerek yoktur.
- Yurt dışından ülkemize nakil talebinde, nakil masraflarını ödeyecek kişinin ülkemizde yaşayan bir kişi olması, nakil sürecinin daha hızlı sonuçlanmasına katkı sunacaktır.
- Ülkemizden yurt dışına nakil talebinde bulunabilmek için hükümlünün nakil olmak istediği ülkenin vatandaşlığına sahip olması ya da ilgili ülke ile güçlü sosyal bağının bulunması gerekmektedir. Benzer koşullar ülkemize nakledilmek isteyen hükümlüler için de geçerlidir.