6706 sayılı Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu’nda suçluların iadesi ve hükümlü nakli konularının düzenlenmesi ve uluslararası hukukta kaydedilen gelişmeler nedeniyle 16/11/2011 tarihli ve 69/4 sayılı “Suçluların İadesi ve Hükümlü Nakli Konularında Adli Makamlarımızca Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelge yürürlükten kaldırılarak; suçluların iadesi ile hükümlü nakli konularının ayrı ayrı düzenlendiği 184 sayılı “Suçluların İadesi Konusunda Adlî Mercilerimizce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelge ile 185 sayılı “Hükümlü Nakli Konusunda Adlî Mercilerimizce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelge 20 Kasım 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Yürürlükten kaldırılan 69/4 sayılı Genelgede suçlu iadesi ve hükümlü nakli konuları birlikte düzenlenmişken, yeni Genelgelerimizle birbirlerinden farklı uluslararası adli iş birliği türleri olan suçlu iadesi ve hükümlü nakli müesseseleri ayrı ayrı ele alınmıştır. Böylelikle adli mercilerimiz, adli iş birliği konusuna göre kolaylıkla ve herhangi bir karışıklığa mahal olmadan talep ettiği bilgilere ulaşabilecektir.

Gerek ülkemizin 2011 yılından bu yana taraf olduğu ikili ve çok taraflı andlaşmalar gerekse suçlu iadesiyle hükümlü nakli konularının düzenlendiği 2016 yılında yürürlüğe giren 6706 sayılı Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu dikkate alınarak, uygulamada karşılaşılan sorunları çözmek ve adlî mercilerimize yol gösterici mahiyette olmak üzere 184 ve 185 sayılı Genelgelerimizde pek çok yeni düzenlemeye yer verilmiştir.

İlâveten, her iki Genelgenin ekleri güncellenerek, ihtiyaç hasıl olan konularda yeni eklemeler yapılmıştır. Örneğin suçlu iadesi alanında muvafakat taleplerine dair adli mercilerimize yol gösterir yeni ekler getirilmiştir. 

184 sayılı “Suçluların İadesi Konusunda Adlî Mercilerimizce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelgemizde;

- Rızaya dayalı iade usulü,

- Andlaşma bulunmaması halinde, mütekabiliyet ilkesi çerçevesinde iadesi talep edilen kişinin en fazla kırk gün süreyle geçici tutuklu kalabileceği,

- Yabancının, iade sürecinde Merkezi Makamın görüşü alınmadan sınırdışı edilemeyeceği,

- İade yargılamasının usul ve esasları,

- Yeniden yargılama teminatı,

- Ağır Ceza Mahkemesince iade talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi halinde, bu kararın yerine getirilmesi, Dışişleri ve İçişleri Bakanlıklarının görüşü alınarak Adalet Bakanının teklifi ve Cumhurbaşkanının onayına bağlı olduğu,

- Transit geçiş kararının nasıl verileceği gibi başlıklarda yeni düzenlemelere yer verilmiştir. Ayrıca aradan geçen uzun zaman diliminde ülke uygulamalarıyla ilgili meydana gelen pek çok değişiklik ve özellikli uygulamalar da yeni Genelgemize yansıtılmıştır.

Yürürlükten kalkan 69/4 sayılı Genelgede sadece üç paragrafta düzenlenmiş olan hükümlü nakli konusunda ise 185 sayılı “Hükümlü Nakli Konusunda Adlî Mercilerimizce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu Genelgemizde;

- Türkiye’den hükümlü nakli ile hükümlünün Türkiye nakli koşul ve usulleri,

- Yabancı devlette infazın sonuçlarıyla Türkiye’de infaz konusu,

- Hükümlünün Türkiye ile güçlü sosyal bağlarının bulunması halinde de Ülkemize nakledilebileceği, ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.