Türkiye’nin Talep Eden Devlet Olması

I- Genel Olarak
Ülkemiz açısından adli mercilerimizle aranmakta iken yurt dışına kaçan şüpheli, sanık ve hükümlülerin bulundukları ülkeden iade edilmelerinin sağlanması amacıyla düzenlenen iade evrakı, Bakanlığımızca kontrol edildikten sonra yabancı mercilere gönderilmektedir.

6706 sayılı Kanun'un “Türkiye’nin İade Talepleri ve Şartları” başlıklı 22 nci maddesinin ikinci fıkrasında, “Üst sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı kişinin iadesi talep edilebilir. Kesinleşmiş mahkûmiyet kararları bakımından iade talebinde bulunulabilmesi için hükmolunan hapis cezasının en az dört ay olması gerekir. İadesi istenen kişinin birden fazla suçu bulunması hâlinde, bunlardan bazılarının cezası belirtilen sürelerin altında olsa dahi birlikte iadeye konu edilebilir” hükmü yer almaktadır.

Anılan düzenleme uyarınca iade talebinde bulunulmasının takdiri halinde, öncelikle Genelgenin 3, 4 ve 5 No’lu eklerinde bulunan ve aşağıda bağlantıları verilen örnekler dikkate alınarak ilgili ülkenin adlî mercilerine hitaben bir iade talepnamesi hazırlanmalıdır.

Şüpheliler İçin İade Talepnamesi  Örneği
Sanıklar İçin İade Talepnamesi  Örneği
Hükümlüler İçin İade Talepnamesi  Örneği

Bazı ülkeler (ABD, Birleşik Krallık, Fransa, Kanada, Hollanda) yönünden iade evrakının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken özel hususlar bulunmaktadır. Bu hususlara ilişkin olarak Genelgede (KÖPRÜ) yer alan açıklamalara dikkat edilmesi gerekmektedir.

II- İade Talepnamesi Aşağıdaki Bilgileri İçermelidir

Aşağıda belirtilen bilgiler yukarıda bağlantıları verilen örnek talepnamelerin içinde bölüm başlıkları halinde belirtilmiştir.  Her bir bölüm ayrıntılı şekilde doldurulmalıdır.
- İadesi istenen kişiye ilişkin bilgiler
- İddianameye ilişkin bilgiler
- Suça ilişkin bilgiler
- Suça konu olay özeti
- Deliller
- Tutukluluk bilgileri
- Yargılama sürecinde yapılan işlemler
- Zamanaşımına ilişkin bilgiler
- İade talebinin dayanağı olan sözleşmeler
- Savunma yapılmasına ilişkin bilgiler
- Yakalama emrine ilişkin bilgiler
- Hükmün yüze karşı verilip verilmediği (Hükümlüler için)
- İnfazda geçecek süre (Hükümlüler için)
- Garantiler
- Talep Sonucu

III- İade Talepnamesinin Ekinde Aşağıdaki Belgeler Yer Almalıdır

a) İddianame veya mahkûmiyet kararı (çok hacimli olması durumunda ilgili kısımları)
b) Müddetname
c) Yakalama emri
ç) Dosyanın içeriği ve safahatına ilişkin özlü dosya inceleme tutanağı
d) Uygulanan veya uygulanması muhtemel kanun madde metinleri (dava veya ceza zamanaşımı ile ilgili olanlar dâhil)
e) Kimlik, nüfus kaydı, pasaport veya varsa kırmızı bülten sureti
f) Parmak izi formu
g) Fotoğraf ve fotoğraflı eşkâl tanımlama tutanağı
h) Gönderilmesinde fayda bulunan diğer bilgiler (kredi kartı, banka hesabı, IP ve telefon numaraları ile sosyal medya hesap adları vs.)

IV- İade Talepnamesi Düzenlenmesine İlişkin Açıklamalar

A- İçeriğe İlişkin Açıklamalar
a- Suça Konu Olay Özeti Bölümü
Yukarıda bağlantıları verilen talepname örneklerinde “Suça Konu Olay Özeti” bölümü yer almaktadır. Bu bölüm hazırlanırken suçun işleniş şekli, yer ve zaman belirtilerek detaylı olarak anlatılmalıdır.
Hükümlüler için hazırlanan iade talepnamelerinde, iddianamedeki olay özetine değil gerekçeli kararda mahkeme tarafından kabul edilen olgulara yer verilmelidir.
Sanıklar için hazırlanan iade talepnamelerinde suça ilişkin olgular iddianameden olduğu gibi kopyalanarak aktarılmamalı, daha sade bir anlatımla, kısa cümleler kullanılarak yeniden yazılmalıdır.

b- Talepnamelerde Yalın Bir Dil Kullanılması
Çok uzun veya devrik cümleler, tercümede meydana gelen kayıplar ve anlam kaymaları nedeniyle yabancı adlî merciler tarafından anlaşılamamaktadır. Özellikle iddianamelerden kopyalanarak talepnamelere eklenen paragraflarda yer alan sıralı cümle yapısı ve devrik cümleler tercüme sırasında anlam değişikliğine uğramaktadır. Bu nedenle kısa ve düz cümlelerin kullanıldığı yalın bir anlatım tercih edilmelidir.

c- Sözleşmeye Atıf
İade talepnamesinde, ilgili ülke ile aramızdaki öncelikle çok taraflı andlaşmalara, çok taraflı andlaşma bulunmaması halinde ikili andlaşmalara atıf yapılmalıdır. Andlaşmalar konusunda daha fazla bilgi için bkz. İade İşleminin Hukuki Dayanakları

Yabancı adlî mercileri ilgilendirmediğinden, antlaşmaları onaylayan kanunların tarih, no ve resmi gazetede yayım tarihi gibi bilgilerin yazılmasına gerek yoktur.

d- Deliller Bölümü
Talepnamenin deliller bölümünde iadeye konu suçu ispata yarayacak delillere kısaca yer verilmelidir.

e- Talepnamede Kısaltmalara Yer Verilmemesi
Talepnamede talebin dayanağı olarak gösterilen ‘Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi' veya diğer sözleşmeler tam adıyla yazılmalıdır. 'SİDAS' vb. kısaltmalar yabancı adlî merciler tarafından anlaşılamamaktadır.
Diğer yandan kanun isimleri, ''TCK' , 'CMK' gibi kısaltmalarla veya 3713 S.K. gibi sadece kanun numarasıyla değil kanunun tam adı belirtilerek yazılmalıdır.

f- Yakalama Emrine İlişkin Hususlar
İade talepnamesinde/kırmızı bülten formunda yazılı suçlar ile yakalama emrinde yazılı suçlar arasında uyumsuzluk veya farklılık bulunmamalıdır.
İade ve kırmızı bülten süreçlerinin başlatılabilmesi için kişinin yurtdışında tutuklanmasını teminen 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 100 üncü maddesi veya 248 inci maddenin beşinci fıkrası uyarınca yakalama emri düzenlenmesi gerekmektedir.
Dava ve ceza zamanaşımı tarihlerinin gün/ay/yıl olarak yazılmalıdır.

B- Şekli Hususlar
a- İmza, Mühür, Aslına Uygunluk Şerhi

Talepnameler Hâkim veya Cumhuriyet savcısı tarafından ad, soyad ve ünvan yazılmak suretiyle imzalanıp mühürlenmelidir.
Talepnameye eklenen evrakın ise Hâkim veya C. Savcısı tarafından imzalanması zorunlu olmayıp görevli memur tarafından aslına uygun olduğuna dair şerh verilip, mühürlenip imzalanması yeterlidir.
Tercüme evrakında sadece tercümanın imzasının ve kaşesinin bulunması yeterli olup ayrıca adlî mercilerce imzalanıp mühürlenmesine gerek yoktur.

b- Kimlik veya Pasaport Fotokopisinin Eklenmesi
İadesi istenilen kişinin kimliği, mevcutsa pasaport fotokopisi ve kimliğini tespite yarayan diğer belgeler iade evrakına eklenmelidir.

c- Dosyalama
Evrak delinerek telli dosyaya takılmalıdır. Evrakı tutturmak için zımba kullanılmamalıdır.
Evrak 3 takım halinde düzenlenip gönderilmelidir. 

d- Evrakın Fiziki Ortamda Gönderilmesi
Evrak ıslak imzalı ve mühürlü olarak fiziki ortamda gönderilmelidir. Fiziken gönderilmeyip yalnızca UYAP üzerinden veya faks yoluyla gönderilen evrak yabancı adlî mercilere gönderilememektedir.

e- Evrakın Ayrıca Elektronik Ortamda Gönderilmesi
Fiziki ortamda hazırlanan evrak ayrıca taranarak UYAP üzerinden Bakanlığımıza gönderilmelidir. Bakanlığımıza elektronik ortamda gelen evrak UYAP sisteminde arşivlendiğinden, evraka sistem üzerinden her zaman ulaşım sağlanabilmekte, fiziki dosyanın zayi olması durumunda veri kaybı önlenmektedir.


f- Tercüme İşlemleri
Adlî mercilerimizce hazırlanan iade evrakı tercüme edilmeksizin Bakanlığımıza gönderilmelidir. Bakanlığımızca incelenen evrak bilahare tercümeye gönderilmektedir.
Tercüme bürolarının erişimi için tercüme dillerinin listesi aşağıdaki bağlantıda gösterilmiştir.

Tercüme Ettirilecek Diller Listesi (69-2 genelgenin ekinde yer alan diller listesine köprü yapılacaktır.