İade Talepnamesi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
I- Hususilik Kuralı
İade hâlinde, kişi yalnızca iade kararına konu olan suçlardan dolayı soruşturulabilir, kovuşturulabilir veya kişinin mahkûm olduğu ceza infaz edilebilir. Ancak, iade talebi kapsamında olmayan suç için soruşturma, kovuşturma yapılmasına veya verilmiş olan cezanın infazına muvafakat verilmesi halinde bu kural uygulanmaz. Hususilik kuralı SİDAS’ın 14. maddesinde düzenlenmiştir. Ayrıca tarafı olduğumuz ikili andlaşmaların muhtelif maddelerinde buna ilişkin hükümler bulunmaktadır.
Böyle bir durumda ilgili adlî mercilerimizin 184 Sayılı Genelgemizin Ek (6), Ek (7) ve Ek (8)’’de yer alan örneklere uygun muvafakat talebinde bulunması gerekmektedir.
II- Yeniden Yargılama Teminatı
Mahkûmiyet kararının infazı için iade talebinde bulunulması durumunda, mahkûmiyet kararı iadesi talep edilen kişinin son duruşmada yokluğunda verilmiş ise, yabancı devlet adlî mercileri, SİDAS'ın Ek 2 nci Protokolünün 3 üncü maddesi uyarınca, kişinin yeniden yargılanması konusunda teminat talep edebilmektedir.
3732 sayılı “Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek 2 inci Protokolün Onaylanmasına Dair Kanun”un 3 üncü maddesinde: "Türk mahkemelerince gıyabında mahkûmiyet kararı verilmiş olup, Sözleşmeye taraf ülkelerden birinde bulunduğunun tespit edilmesi üzerine bu ülkeden iadesi istenilen kişiye, Protokol’ün 3 üncü maddesinin birinci bendinde öngörüldüğü şekilde yeniden muhakeme edilme hakkı tanınması için anılan ülke tarafından teminat istenilmesi halinde, kararın kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın kararı veren mahkemece sözü edilen kişinin yeniden muhakeme edileceğine dair karar verilir ve kişi iade edildikten sonra bu karar doğrultusunda işlem yapılır." denilmektedir.
Söz konusu madde uyarınca, yabancı devlet tarafından teminat istenildiğinde, hüküm kesinleşmiş olsa dahi, hükmü veren mahkeme bu konuda ek karar verir. Bu kararın hüküm fıkrasında, "Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesinin Ek 2 nci Protokolünün 3 üncü maddesi gereğince hükümlü hakkında duruşma açılarak yeniden yargılama yapılacağı, savunma ve müdafi ile temsil ettirme hakkı tanınacağı” hususlarına yer verilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, 3732 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin devamında “İadeyi müteakip, gıyapta verilmiş olan karar iade edilen kişiye tebliğ olunur ve tebliğ tarihinden 7 gün içinde bu kişi karara itiraz etmezse, yeniden muhakeme yapılmaksızın gıyapta verilmiş olan karar infaz edilir.” hükmü yer almaktadır.
III- Terör Suçları
İade talepnamesinde, terör örgütleriyle ilgili ayrıntılı anlatım yapılması, iadesi talep edilen kişinin örgütteki konumunun, örgüt ile olan bağının ortaya konulması ve eylemlerinin delillerle ilişkilendirilmesi gerekmektedir.
IV- İnsan Hakları ve Mültecilik Statüsü
Suçluların iadesi konusunun; insan hakları yönünden “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”; mültecilik statüsü yönünden de 1951 tarihli “Mültecilerin Hukukî Statüsüne Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” ile ilgili olduğu dikkate alınmalıdır.
V- Bazı Ülke Uygulamaları
Bazı ülkeler (ABD, Birleşik Krallık, Fransa, Kanada, Hollanda) yönünden iade evrakının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken özel hususlar bulunmaktadır. Bu hususlara ilişkin olarak Genelgede yer alan açıklamalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
VI- Savaş veya İç Karışıklık Bulunan Devletlere Yönelik Talepler
İç karışıklık ve savaş sebebiyle devlet kurumlarının tam olarak işlemediği devletlere yönelik iade talepleri düzenlenmeden önce Bakanlığımızdan görüş alınması uygun olacaktır. |
