OECD TİCARİ İŞLERDE YABANCI KAMU GÖREVLİSİNE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ
RÜŞVETLE MÜCADELE ÇALIŞMA GRUBU (WGB) FAALİYETLERİ

Ülkemizin uzun yıllardan bu yana üyesi olduğu İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)'nın “Ticari İşlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi” Ülkemiz tarafından 17/12/1997 yılında imzalanmış ve bu imza 01/02/2000 tarih ve 4518 sayılı yasa ile onaylanmış olmakla, Ülkemiz bu Sözleşme'ye taraf olmuştur.

Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin önlenmesini ve bu çerçevede; yabancı bir ülkede, ticari iş ilişkileri çerçevesinde yabancı kamu görevlilerine rüşvet veren kişilerin, bu eylemleri nedeniyle vatandaşı oldukları ülkede cezalandırılmalarını öngören bu Sözleşme uyarınca, bir “Rüşvetle Mücadele Çalışma Grubu (WGB)” kurulmuş ve taraf ülkelerin temsilcilerinden oluşan bu Çalışma Grubu, Sözleşme'nin uygulanmasını denetlemek amacıyla taraf ülkelerin mevzuat yapılarını ve bu suça ilişkin idari ve adli düzenlemelerini denetlemeye başlamıştır.

Bu kapsamda, Ülkemizin 1. Aşama İncelemesi 11-13 Şubat 2007 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş, inceleme sonucunda kabul edilen Türkiye Raporu'nda, mevzuatımızın Sözleşme'ye uygun olduğu saptanmış ancak bir kısım eksikliklerin giderilmesi tavsiye edilmiştir.

Ülkemizin 2. Aşama İncelemesi ise 7-11 Mayıs 2007 tarihlerinde gerekleştirilen yerinde inceleme ile başlamış ve 4-7 Aralık 2007 tarihleri arasıda yapılan Çalışma Grubu toplantısında sona ermiştir. Ancak, mevzuatımızda ilk inceleme ile tespit edilen eksikliklerin giderilmemiş olması nedeniyle Çalışma Grubu, Ülkemizin 2. İncelemeyi tekrar etmesine karar vermiştir.

Bunun üzerine, Başbakanlık Dış İlişkiler Başkanlığı'nın 04/02/2008 tarihli yazısıyla, daha evvel Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Ekonomik ilişkiler Genel Müdür Yardımcılığı tarafından, bu Sözleşme kapsamında gerçekleştirilen koordinasyon görevinin, Adalet Bakanlığı tarafından yerine getirilmesine karar verildiği bildirilmiş olup, bu görev halen Bakanlığımız adına Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Bu çerçevede; anılan sözleşme kapsamında, Türkiye 2. Aşama Tekrar İncelemesine yönelik olarak, OECD Sekreteryası ve lider inceleyici ülke temsilcileri 19-21 Ocak 2009 tarihinde Ankara ve İstanbul’da yerinde inceleme ziyaretlerinde bulunmuşlardır. Bu ziyarette kamu sektörü, özel sektör, işçi ve işveren temsilcileri ile sivil toplum örgütlerinden çok sayıda temsilci katılmış, yapılan çalışmalar OECD temsilcileri tarafından takdirle karşılanmış ve buna ilişkin olarak Türkiye 2. Aşama Tekrar İncelemesi Raporu hazırlanmıştır.

16-19 Haziran 2009 tarihlerinde Paris’te OECD Merkezinde, Rüşvetle Mücadele Çalışma Grubu toplantısında Ülkemiz hakkında hazırlanan rapor görüşülerek karara bağlanmış ve basın açıklaması yapılmasına karar verilmiştir. Raporun görüşülmesi sırasında Türkiye’nin 2. Aşama Tekrar İncelemesine tabi tutulan ülkeler arasında bu kadar kısa sürede en fazla gelişme kaydeden ülke olduğu açıkça ifade edilmiş, Türkiye’nin inceleme sürecinde OECD Sekreteryası ile yaptığı işbirliği diğer ülkelere örnek gösterilmiştir.

Türkiye raporunda Ülkemiz tarafından yapılan çalışmaların takdirle karşılandığı belirtilerek üç hususta tavsiyede bulunulmuştur. Bunlardan ilki, Aralık 2009’da Türkiye’nin vereceği yazılı raporda dış rüşvete ilişkin yapılan soruşturmalar hakkında Çalışma Grubu’na bilgi verilmesi ve bu tip soruşturmaların doğrudan Cumhuriyet Savcıları tarafından başlatılması; ikinci olarak, TBMM Genel kurul gündeminde bulunan ve tüzel kişilere idari para cezası verilmesi öngörülen kanun tasarısının derhal kabul edilmesi; üçüncü olarak da, bilinç arttırıcı faaliyetlere devam edilerek KOBİ’lere yönelik bu tip faaliyetlerin arttırılması şeklindedir.

TBMM’ deki Yasa kabul edilmiş ve 9 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Yasa ile Kabahatler Kanununa 43/A maddesi ile Rüşvet suçundan lehine yarar sağlayan Tüzel Kişilere 10 bin liradan 2 milyon liraya kadar idari para cezası verilmesi hükme bağlanmış ve buna yönelik tavsiye yerine getirilmiş, diğer iki tavsiyenin de yerine getirilmesi yönünde çalışmalar tamamlanmıştır.

Yürütülen bu çalışmalar, Aralık 2009 ayında düzenlenen Çalışma Grubu toplantısında sözlü olarak Sözleşme'ye taraf ülke temsilcilerine aktarılmış, 2010 yılı Mart ayında yapılan Çalışma Grubu toplantısında ise sunulan bir yazılı rapor ile gelişmeler Grup üyelerine bildirilmiştir.

2010 yılı içinde yapılan diğer toplantılarda ise Türkiye'de yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçlarından devam eden soruşturmalar ile ilgili olarak bilgi verilmiş ve Çalışma Grubunda diğer üye ülkeler için devam eden 3. Aşama İncelemeleri takip edilmiştir.

Mayıs 2010 tarihinde Finlandiya ile başlayan ve tamamen yabancı kamu görevlilerine rüşvetin önlenmesine yönelik olarak ortaya konan yasal düzenlemelerin etkin bir biçimde uygulanmasının tespitine odaklanan 3. Aşama İncelemelerinde Türkiye için inceleme tarihleri; Eylül 2013 (yazılı sorulara cevap verilmesi), Ekim 2013 (yerinde inceleme ziyareti) ve Mart 2014 (3. Aşama İncelemesi Raporu'nun Çalışma Grubunda görüşülmesi) olarak tespit edilmiş bulunmaktadır.

Öte yandan, Ülkemizin “İnceleyici Ülke” olarak, Slovakya (Aralık 2011-Haziran 2012) ve Polonya (Aralık 2012-Haziran 2013) için de bu ülkelerin 3. Aşama İncelemelerine katılması öngörülmektedir.